PDA

View Full Version : Haal de toppers juist weg bij universiteit



The Lawspeaker
09-02-2009, 02:01 AM
Haal de toppers juist weg bij universiteit (http://www.depers.nl/wetenschap/333611/Haal-de-toppers-juist-weg-bij-universiteit.html)




Onderzoek
Plasterk, kijk ook eens dichter bij huis



http://www.depers.nl/beeld/w178/2009/200909/20090901/haald.jpg

Foto: ANP



Stop het gezeur over Amerikaanse topuniversiteiten. Kijk liever hoe Fransen en Duitsers aparte clubjes oprichten voor hun whizzkids.De oude tweedeling hogeschool-universiteit heeft zijn tijd gehad. Dat zei onderwijsminister Ronald Plasterk bij de opening van het academisch jaar. De instroom van studenten is zo gegroeid, en hun wensen zijn zo verschillend, dat er meer onderwijsvormen moeten komen.

De ware reden waarom Plasterk dit onderscheid ter discussie stelt, is natuurlijk dat beide onderwijsinstellingen steeds meer op elkaar zijn gaan lijken, en onvermijdelijk naar elkaar toe groeien. Plasterk is de eerste minister die dat openlijk erkent, en dat proces wil sturen. De vraag is of hij de consequenties overziet.




Vroeger

Ooit bood het hbo een vierjarige praktijkopleiding, en de universiteit een ‘kandidaats’ van twee of drie jaar, gevolgd door een ‘doctoraal’, dat de mogelijkheid bood over te stappen naar waar het eigenlijk om draaide: wetenschappelijk onderzoek.

Dat was vroeger. Toen kwamen de jaren zeventig, waarin Nederland koos voor massaal hoger onderwijs en de universiteit haar elitaire karakter verloor. Een tweede, minstens zo ingrijpende verandering was het Akkoord van Lissabon in 2000. Europa moest de meest dynamische economie ter wereld worden.

Voor ons land betekende dat de invoering van de bachelor/master-structuur. Sindsdien leveren de universiteiten grote aantallen ‘afgestudeerde’ bachelors af, wier diploma qua zwaarte nauwelijks verschilt van een hbo-diploma. De bestuurders realiseerden zich dat ook en zagen economische voordelen. Zo kwam het tot nauwe samenwerking tussen de Universiteit en de Hogeschool van Amsterdam. Maar een fusie werd door Den Haag verboden.

Waar moet het met het hoger onderwijs naartoe? In zijn toespraak schoof Plasterk de staat Californië naar voren als lichtend voorbeeld. Daar heb je, zo zei hij, community colleges voor de eenvoudigste opleidingen, regionale colleges voor het iets zwaardere werk en daarboven een paar universiteiten met aan de top de research universities.

Deze vergelijking is zinloos. Zoals iedere Amerikaan weet, is goed onderwijs daar peperduur, en bovendien wordt er erg verkwistend omgesprongen met talent. Het gewone Amerikaanse onderwijs steekt schraal af bij de Europese standaard, en de topuniversiteiten zijn vrijwel alleen toegankelijk voor kinderen van rijke ouders met de juiste connecties.

Het wordt hoog tijd dat minister en universiteitsbestuurders naar realistischer voorbeelden omkijken. Zoals Frankrijk en Duitsland. Daar is het onderscheid tussen hogeschool en universiteit klein. De universiteit is er primair voor onderwijs. Kennen deze landen dan geen toponderzoek? Wel degelijk, maar op afstand van de universiteiten, in instellingen zoals de Max Planck Instituten en het Institut Pasteur. Daar gaat het geld, het talent en het grootste deel van het onderzoeksbudget naartoe.

Nederland heeft gekozen voor massaal academisch onderwijs, dat nauwelijks meer verschilt van het hbo. De universiteiten zijn onderwijsinstellingen geworden. Ze maken deel uit van een systeem dat iedereen moet kunnen bedienen, en studenten een diploma oplevert dat exact aangeeft wat ze hebben geleerd.




Toponderzoek

Goede docenten moeten hun contact met het wetenschappelijk onderzoek niet verliezen, zeker – maar dat is iets anders dan toponderzoek uitvoeren. Dat stelt zijn eigen eisen. Ook bij ons dient dat elders te gebeuren. In toegewijde, goed uitgeruste onderzoeksinstellingen die de internationale concurrentie aankunnen. Dankzij onze uitblinkers, afkomstig uit alle lagen van de bevolking.

Het tragische is natuurlijk dat de universiteiten deze omslag niet willen maken (ze willen het prestigieuze wetenschappelijk onderzoek binnenboord houden), en dat de minister zo’n ongelofelijk gecompliceerde operatie in zijn eentje niet tot een goed einde kan brengen. Daarom werpt hij nu alleen maar een vraag op. Een kleine commissie moet in maart met een advies komen. Alles blijft kortom bij het oude.