Nederland en zijn rol bij de trans-Atlantische slavenhandel

[Aragorn]

Er was eerder slavernij in Afrika dan op de Caribische plantages en in het zuiden van de Verenigde Staten. Toch worden steevast alleen blanken aangesproken op de slavernij. Gemakshalve vergeet men dat zwarten en kleurlingen soms zelf ook slaven hielden. Niet alleen in Afrika, ook op Curacao, waar menig voormalig slaaf zelf slaafeigenaar werd. In sommige gevallen lijkt het zelfs dat vrije negers vrijwillig voor de slavernij kozen. Er is op Curacao nooit grondig onderzoek gedaan naar de leefomstandigheden van de slaven, afgezet tegen die van de gewone man. Een eerste duik in het Nationaal Archief can de Nederlandse Antillen levert al meteen een beeld op dat haaks staat op het stereotype van de slechte blanke meester versus de arme zwarte slaven. Sterker nog: de slaven deden zelf mee aan het systeem. Neem de negerslaaf Johannes Paulus Rib. Hij was 33 jaar oud toen hij zichzelf in 1842 vrijkocht met het geld dat hij had verdiend als schrijnwerker. Zijn voormalige eigenaar, Andries de Lannoy, had Rib nml. een opleiding laten volgen, een niet ongebruikelijke gang van zaken in die tijd op de Antillen. Daardoor kon Rib als vrij man een goed bestaan opbouwen. Twintig jaar na zijn vrijmaking werd Rib zelf plantage-eigenaar: voor 3800 gulden kocht hij de kleine plantage Papaya, inclusief de inventaris van twee slaven, veertig runderen en honderdvijftig schapen. Zijn eerste slaaf had Rib al in 1846 aangeschaft, gevolgd door diverse andere slaven, die hij verhandelde. Opvallend genoeg kocht hij niet in slavernij levende familieleden vrij. Op 1 juli 1863, de dag waarop alle slaven hun vrijheid kregen, had Rib negen slaven en slavinnen in eigendom, een flink aantal, want op dat moment bezat tweederde van de Curacaose slaveneigenaren hooguit vijf slaven. Slechts tien van de 721 eigenaren op het eiland waren in het bezit van honderd of meer slaven.

Rond 1815 leefde op curacao slechts 6800 slaven op een bevolking van 14.000, dat is minder dan 50 procent. Op de plantages woonden en werkten overigens niet alleen slaven. Rond 1800 leefden er 2000 vrije lieden (negers en kleurlingen) op de publieke weidegronden of tussen de slaven op de plantage. Wanneer een eigenaar handen tekort kwam, huurde hij gewoon hen in. Een plantageslaaf kreeg meestal een lapje grond tot zijn beschikking dat hij in zijn vrije tijd bewerkte. De opbrengst hiervan en ook van de visvangst kon hij verkopen. Plantageslaven hadden echter wel minder geld tot hun beschikking dan stadsslaven. Het klassieke beeld van de slaaf met achter hem een bomba (een slaaf die was aangesteld als opzichter) met zweep in de hand, komt in de archieven van Curacao eigenlijk niet voor. Zeker niet als het over de stadsslaven gaat, die halverwege de 19de eeuw bijna de helft van alle slaven uitmaakte. Stadsslaven woonden en werkten in de stad als ambachtsman, huisbediende of sjouwer. Dikwijls verdienden ze een zelfstandig inkomen, waarvan ze een vast bedrag per week aan hun eigenaar betaalden. Zo konden stadsslaven een huis huren of sparen om zichzelf of hun kinderen vrij te kopen. Daarnaast werden slaven vaak vrijgelaten wegens trouwe dienst of genegenheid. De tegenwerping dat slaveneigenaren op Curacao hun slaven vooral vrijlieten als ze oud of te ziek waren, blijkt niet te kloppen met de cijfers.

Ook door erfenissen konden slaven sociaal en financieel opklimmen. dikwijls werden slaven vrijgemaakt na de dood van hun meester. Eenmaal vrij konden slaven voor zichzelf beginnen. Dat deed bv. de ex-slaaf Josef Kogen. Na zijn vrijlating in 1833 kocht en verkocht hij slaven. In 1833 schafte hij de slavin Delai aan plus haar vijf kinderen, om ze in 1839 weer te verkopen. Ook de door hem gekochte slaven Davaela en Fabias deed hij binnen een halfjaar weer van de hand. de 33-jarige exslaaf kocht verder vervallen woningen op, die hij repareerde en vervolgens met winst verkocht. Uiteindelijk was hij eigenaar van diverse huizen in Otrobanda, Pietermaai en Punda. Het is dan ook een misverstand dat alle blanken op Curacao rijk waren en alle zwarten en kleurlingen slaaf en arm. Waarschijnelijk ging het in 1863 om 15 tot 20 procent van voormalige slaven die zelf slaven bezaten. Zeker is dat van de 721 slaveneigenaren inm dat jaar er 25 vroeger zelf slaaf waren geweest. Nog merkwaardige is dat slaven zichzelf verkochten. Neem he3t verhaal van Dondiego Martijn, een slaaf die zijn vrijheid kreeg door zichzelf te ruilen tegen de negerin Maria Rosa en haar zoontje simon. Dit kan betekenen dat Maria Rosa en Simon slaven waren van de slaaf Martijn. Ook konden een vrije zwarte of kleurling zichzelf, wanneer in financiele problemen verkeerden, zichzelf verhypopthekeren en zo (weer) slaaf worden.

Al met al is de conclusie dat het 'juk van de slavernij' op Curacao niet zo zwaar woog als ons vaak wordt voorgespiegeld.

Dit artikel is gebaseerd op bronnen uit het Nationaal Archief van de Nederlandse Antillen in Curacao.

[The Lawspeaker]

Wereldgeschiedenis van de slavernij

Sinds de Middeleeuwen werden 50 miljoen Afrikanen tot slaaf gemaakt. Hoofdzakelijk door islamitische veroveraars en staten. Pas de Europese kolonisten maakten een einde aan de brutale klopjacht. De Duitse historicus Egon Flaig spreekt van ”humanitair kolonialisme”.

Zo duister waren de Europese Middeleeuwen dus toch niet: duizend jaar geleden waren de territoria ten noorden en ten westen van de Alpen de enige regio’s ter wereld waar geen slaven waren. Adellijke landgoederen werden hier door boeren bewerkt, die op verschillende niveaus afhankelijk en onvrij waren. De lijfeigenschap kwam in plaats van de slavernij. Anders dan slaven behoorden lijfeigenen tot de samenleving en konden ze met moeite, weliswaar helemaal onderaan de sociale ladder, een menswaardig bestaan behouden. Niemand mocht ze verkopen of deporteren. Toen de Normandiërs in 1066 Engeland veroverden, onderdrukten ze daar rigoureus de restanten van de slavernij. In de ”Sachsenspiegel”, het standaardwerk van de Duitse Middeleeuwen, werd in het midden van de 13e eeuw zowel lijfeigenschap als slavernij verworpen. Frankrijks koning Filips de Schone schonk in 1299 aan alle lijfeigenen op zijn kroongoederen de vrijheid, omdat ”ieder menselijk schepsel, dat naar het beeld van onze Heer is geschapen, volgens het natuurlijke recht vrij moet zijn”. Daar was het al, het ”natuurlijke recht op vrijheid”- bijna 500 jaar voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, midden in de zogenaamde duistere Middeleeuwen.

Stadslucht maakt vrij
Dat is een van de vele inzichten die de Rostocker historicus Egon Flaig in zijn ”Wereldgeschiedenis van de slavernij” levert. Van huis uit historicus van de Klassieke Oudheid, kent hij de antieke en laatantieke wereld met zijn Griekse en Romeinse schrijvers tot in detail. Het is een belevenis om bij hem te lezen hoe Grieken, Romeinen en Byzantijnen met hun slaven omgingen. Het wordt nog spannender, wanneer hij met zijn op de antieke staten geschoolde oog de islamitische wereld, de vroege nieuwe tijd en tenslotte de trans-Atlantische slavenhandel behandelt.

Beslissend voor het verdwijnen van de slavernij in Noordwest-Europa waren vanaf de 11e eeuw de steden. Wanneer een onvrije de grenzen van een stad overschreed, was hij veilig voor zijn heer. Na een jaar was hij vrij, op veel plaatsen zelfs direct. ”Stadslucht maakt vrij” – de middeleeuwse steden verdedigden dit principe keihard. Zo ontstonden er honderden gemeenschappen, ”waarin de persoonlijke onvrijheid nadrukkelijk was verboden”, herinnert Flaig. Italiaanse kooplieden, die vanuit hun Renaissancesteden slaven mee over de Alpen namen, kwamen daar regelmatig in conflict met de wet.

De ”smalle bijzondere weg” van Noordwest-Europa, zoals Flaig het noemt, was alles andere dan vanzelfsprekend. Overal elders was op dat moment de slavernij een gevestigde instelling. Vikingen en Hongaren, die in de vroege Middeleeuwen regelmatig Noordwest-Europa binnenvielen, waren slavenjagers. Net zoals de Arabieren, die zich in de 9e eeuw in Zuid-Frankrijk en Italië nestelden en zelfs Rome belegerden. Vanuit het Zuid-Italiaanse Bari voeren regelmatig schepen met Europese slaven naar Tunis. De Hongaren verscheepten hun buit via de Donau en de Zwarte Zee naar de slavenmarkten van de Oriënt. DE grootste slavenmarkt in Europa was al-Andalus, het Arabisch bezette Spanje – zogenaamd een centrum van liberaliteit en multireligieus samenleven. Een mythe, de historische realiteit was anders. Op een haar na, zegt Flaig, zou Noordwest-Europa ook een slavenleverancier voor de islamitische wereld zijn geworden – net zoals Afrika en waarschijnlijk met eenzelfde lot. Otto de Grote had dit in 955 in een veldslag tegen de Hongaren op het Lechfeld verhinderd.

Onverzadigbare honger naar slaven

In de Oriënt is de slavernij door teksten in spijkerschrift al 3000 jaar voor Christus bewezen. In het Egypte van de farao’s bestonden koopslaven en gebrandmerkte staatsslaven, die ook cadeau werden gegeven. In het Oude Testament staan wettelijke voorschriften over de behandeling van slaven. In het huis van Odysseus, bericht Homerus, waren vijftig slavinnen. Dertig mannelijke slaven werkten op de velden. In Athene leidden de zeges op het Perzische rijk tot een grote toestroom van slaven. Naar omstandigheden ging het hen redelijk goed: huisslaven werden in de familiegemeenschap opgenomen. Goed ontwikkelde slaven waren waardevol en werden met grote winst aan ambachtsbedrijven verhuurd. Daarentegen was het leven vreselijk voor de 20.000 slaven in de mijnen van Athene. Antieke mijnen, weet Flaig, waren altijd moorddadige strafinrichtingen. Was de democratie van Athene aangewezen op slavernij, zoals bijvoorbeeld marxisten graag beweerden? Ja en nee, luidt het antwoord van de historicus. De basisdemocratische participatie van meerdere duizenden burgers in volksvergaderingen, rechtbanken en comités verslond inderdaad veel vrije tijd, die de Atheners zonder hun slaven niet gehad zouden hebben. Maar de Griekse slavernij was niet erger dan andere, denkt Flaig. ”En toch brachten andere culturen noch de democratie noch een burgerlijke vrijheidsideologie voort, die vergelijkbaar zou zijn geweest met de Griekse.”

In Rome won de slavernij aan betekenis, toen de oorlogszuchtige stadsrepubliek in de 3e eeuw voor Christus opklom tot de heersende macht in het Middellandse Zeegebied. Tussen 200 en 50 v. Chr. kwamen er minstens 500.000 tot slaaf gemaakte krijgsgevangenen naar Italië, ongeveer 4000 per jaar, op een totale bevolking van ongeveer 4 miljoen. Caesar maakte vooral veel slaven in Gallië. Maar Rome voerde nooit oorlog om tot slaaf te maken, maar altijd om politieke redenen. Tegenstanders, die zich snel overgaven, ontliepen de slavernij. Flaig waarschuwt ervoor om de economische betekenis van de slavernij voor Rome te overschatten: ook in de keizertijd was meer dan vijftig procent van landbouwkrachten in Italië vrije boeren.

Goedkoop waren slaven in Rome nooit: 200 v. Chr. kostte een werkslaaf ongeveer 500 en een ontwikkelde huisslaaf tot 1550 denarie – meer dan het tienvoudige van de jaarsoldij van een Romeinse legionair. In de latere keizertijd liep de slavernij sterk terug. Op het platteland namen steeds vaker aan de grond gebonden pachters de plaats van de slaven in. Keizerlijke wetten beperkten sterk de zeggenschap van de heren over hun slaven. Slaven werden ”mensen die onder de heerschappij van het Romeinse volk leven”, aldus een schrijver uit die tijd. Het verschil tussen slavernij en andere vormen van onvrijheid begon te vervagen.

De grote terugval bracht de islam. Binnen een mum van tijd stichtten Arabische ruiterlegers een wereldrijk en tegelijkertijd, schrijft Flaig, ”het grootste en langst durende slavernijsysteem uit de wereldgeschiedenis”. Met de groene banier van de profeet en de islamitische sharia kwam altijd ook directe slavernij. Islamitische veroveraars maakten veel meer mensen tot slaaf dan de Romeinen ooit hadden gedaan. Alleen al in Spanje werden in het begin van de 8e eeuw binnen een periode van slechts tien jaar 150.000 mensen tot slaaf gemaakt. In de 11e eeuw dreven Afghaanse ruiterlegers honderdduizenden tot slaaf gemaakte Hindoes naar Centraal-Azië, waar ze tegen paarden werden geruild. Het ”Hindoekoesj”-gebergte draagt daarom zijn naam: Hindoe-dood.

Islamitische heerschappij berustte op slavernij. Kaliefen en sultans hielden enorme staande legers van militaire slaven in stand. Omdat er in de theocratische despotie geen medewerking van aristocratie of burgers bestond, lag alle bureaucratie en bestuur in handen van de slaven. De honger naar slaven van het islamitische wereldrijk was onverzadigbaar. Al in de 9e eeuw hadden de kaliefen van Bagdad ongeveer 600.000 militaire slaven nodig, zogenaamde Mamelukken. Op de Balkan werd vanaf de 14e eeuw een vijfde deel van alle christelijke kinderen tot slaaf gemaakt, gedwongen geïslamiseerd en tot gevreesde Janitsaren opgeleid. Dit lot moet in vier en een halve eeuw Turkse Balkanheerschappij miljoenen kinderen hebben getroffen, schat Flaig.

Aan de randen van het islamitische wereldrijk voerden kaliefen, sultans, emirs en mogoels permanent oorlog, alleen om slaven te roven. Vrede was er nooit. In de 10e eeuw trok bijvoorbeeld de kalief van Córdoba in 27 jaar 25 keer in de Jihad – de ”heilige oorlog”- tegen de christelijke gebieden van Spanje, vernietigend, moordend, tot slaaf makend. Afrika werd echter het ergst getroffen. Langzamerhand werd het grootste deel van het continent een enorm slavenleverancier voor de islamitische wereld. Miljoenen zwarte Afrikaanse slaven werden over de Indische Oceaan van Oost-Afrika naar India en tot aan China vervoerd. Nog aan het einde van de 19e eeuw trokken er lange slavenkaravanen door de Sahara. In Soedan en tot diep in zwart Afrika ontstonden geïslamiseerde roverstaten, die slechts één taak hadden: zorgen voor slaven. De slavenjachten in de sub-Sahara, schrijft Flaig, ”waren vaak genocide in de letterlijke betekenis, omdat van veel volkeren letterlijk niemand meer overbleef”.

Gearabiseerde ruiternomaden beschouwden zwarte Afrikanen als een natuurlijk slavenreservoir. De huidige bloedige verdrijving van zwarte Soedanezen in Darfur door bereden Arabische milities is een echo van eeuwenlange islamitische slavenjacht: nog in 1871 organiseerde een sultan in het huidige Tsjaad ter ere van een staatsgast een slavenjacht. Duizend jaar islamitische heerschappij en permanente oorlogen om slaven te maken in steeds grotere delen van Afrika hebben vreselijke gevolgen voor het continent, cultureel, sociaal, economisch en politiek. Flaig: ”Tot op de dag van vandaag zijn op veel plaatsen de demografische ledigingen zichtbaar alsmede de sporen van de culturele neergang tot op een pseudosteentijd niveau.”

Aan het einde van de 15e eeuw begonnen de Portugezen zich te bemoeien met de binnenlandse Afrikaanse slavenhandel. Met hun zeewaardige schepen konden ze de slaven sneller en met minder verliezen transporteren en deden goede zaken aan de Afrikaanse westkust. In het jaar 1500 nam Portugal Brazilië in bezit. Voor het werk op het voortdurend stijgende aantal suikerrietplantages hadden de Portugese kolonisten steeds meer slaven nodig. In een periode van 300 jaar werden er 3,9 miljoen Afrikaanse slaven op Portugese schepen naar Brazilië gebracht – 41 procent van alle naar Amerika gedeporteerde Afrikanen. Vanaf het midden van de 17e eeuw brachten ook Nederlandse, Franse en Engelse slavenhandelaars Afrikaanse slaven naar de Nieuwe Wereld, vooral naar het Caribische gebied. Tussen 1600 en 1825 werden er ongeveer 365.000 slaven naar Noord-Amerika getransporteerd. Omdat het hen daar naar verhouding goed ging, groeide hun aantal tot 1860 tot vier miljoen.

In 300 jaar trans-Atlantische slavenhandel bleven de Europeanen altijd handelaren. Ze joegen niet en ze maakten niet tot slaaf. Dat deden de Afrikanen zelf, benadrukt Flaig: ”Afrikanen maakten andere Afrikanen tot slaaf, ze deporteerden hun slachtoffers en ze verkochten deze als vee aan Europese handelaars. Waarom? Omdat ze überhaupt geen overeenkomst tussen zichzelf en hun tot slaaf gemaakte slachtoffers zagen. ”Op de lange marsen vanuit het binnenland naar de Atlantische Oceaan kwamen vaak meer slaven om het leven dan tijdens de overtocht naar Amerika”. De Afrikaanse slavendrijvers bleven in West-Afrika altijd heer en meester over de handel: zij bepaalden de prijs en welke Europese kapitein hoeveel slaven kreeg. ”Daadwerkelijk was eeuwenlang islamitische slavenjacht in Afrika de voorwaarde voor de trans-Atlantische slavenhandel van de Europeanen”, legt Flaig uit. De geïslamiseerde Afrikaanse roversstaten, voor wie de slavenjacht het enige middel van bestaan was, ”waren in staat op iedere vraag flexibel te reageren” en creëerden de vraag zelf. In de slavenjacht-Jihad – tot in de 19e eeuw werden ze echt ”heilige oorlogen” genoemd – gooiden de roversstaten zulke hoeveelheden slaven op de markt, dat deze oorlogen ”de belangrijkste factor voor de slavenexport naar Amerika” lijken te zijn.

”Humanitair kolonialisme”

De trans-Atlantische slavenhandel is goed onderzocht. Van 1519 tot 1867 werden in ongeveer 27.000 slaventransporten 11,06 miljoen Afrikaanse slaven naar Amerika weggevoerd. In de weliswaar veel langere periode tussen 650 en 1920 werden minstens 17 miljoen het slachtoffer van islamitische slavernij. Als men hier de slaven bij optelt die in de Afrikaanse slavendrijverlanden bleven, dan werden er in 1300 jaar tijd waarschijnlijk meer dan 50 miljoen Afrikanen tot slaaf gemaakt. Hierbij is nog niet het grote aantal oude mensen en kinderen meegerekend, die tijdens de ontelbare, vreselijke slavenrazzia’s werden afgeslacht.
Faig denkt dat ook de duistere aantallen naar boven moeten worden gecorrigeerd: alleen al de islamitische militaire slavernij eiste door de eeuwen heen een slavenimport van ver over de 20 miljoen mensen. Graag worden 1,2 miljoen Europeanen, die door piraten uit Algiers, Tunis en Tripolis tussen de 16e en de 19e eeuw van de kusten van Spanje, Frankrijk en vooral Italië werden geroofd, verzwegen. De Noord-Afrikaanse slavenjagers voeren zelfs tot aan de monding van de Theems en tot IJsland.

Vanaf de eerste dag van de trans-Atlantische slavenhandel voerden de Europeanen in zowel de Oude als de Nieuwe Wereld een opgewonden discussie over de slavernij. In 1794 werd zij door de Franse Nationale Vergadering in alle Franse territoria verboden. In 1833 volgde het Britse parlement het Franse voorbeeld. Op het Congres van Wenen besloten in 1815 de Europese monarchen om de slavenhandel aan banden te leggen. Vanaf dat moment maakte de Britse marine jacht op slavenschepen, blokkeerde de West-Afrikaanse kust en draaide de trans-Atlantische slavenhandel de nek om. De decennialange inzet als maritieme wereldpolitie kostte Londen veel geld.

In de islamitische wereld echter was nooit een discussie over slavernij. Omdat slaven in de Koran voorkomen en ook de profeet slaven had, was de slavernij boven iedere twijfel verheven. Het Ottomaanse rijk verzette zich tegen de Britse druk. Op het Arabisch schiereiland dreigden opstanden toen er over het verbod op slavernij werd onderhandeld. Het halfslachtige Ottomaanse verbod op slavenhandel gold dan ook niet voor de Arabieren. Pas toen de Britten in 1882 Egypte bezetten, eindigde de slavenhandel ook in het Midden-Oosten. In Afrika gingen de slavernijoorlogen verder en sloegen over naar Centraal-Afrika en het Kongo-bekken. Arabische slavenjagers bereikten de grote meren. In Europa drongen de tegenstanders van de slavernij er op aan om de slavenjachten in Afrika met geweld te beëindigen. Niets anders, denkt Flaig, was het uitgangspunt van de Europese koloniale heerschappij in Afrika.

Inderdaad konden de Europese koloniale machten het gewelddadige tot slaaf maken in Afrika helemaal stoppen. Flaig spreekt daarom van ”humanitair kolonialisme” van de Europeanen in Afrika en zorgt voor een provocatieve conclusie: ”Het Europese kolonialisme […] heeft Afrika na een 1000-jarige historie van bloedig geweld en volkerenmoord de mogelijkheden tot nieuwe wegen geopend. Echter onder koloniaal toezicht.” Als de Europeanen niet in Afrika zouden zijn gebleven, aldus Flaig, zou de slavernij onmiddellijk zijn teruggekeerd. De sterke these zal leiden tot discussies en debatten tussen historici.

Een recensent van het Hamburgse weekblad Die Zeit heeft zich direct opgewonden over de zienswijze van Flaig op het Europese kolonialisme. Echter zonder argumenten aan te voeren. Die staan, tot nu toe in ieder geval, aan de kant van de Rostocker historicus.

De Slavernij (NTR)

Slavernij is van alle tijden, van alle kleuren en van alle volkeren. De koloniale periode onderscheidt zich echter door het welhaast industriële karakter van de slavenhandel.

[The Black Prince]

De populaire gedachte om 'slavenhandel' te zien als iets dat zijn oorsprong heeft in Westers kolonialisme. is inderdaad fout. Mediterranen, Aziaten, Arabieren, de donkere Afrikanen zelf, allemaal hebben ze (ooit) in slaven gehandeld. Maar vooral de Arabieren en Berbers, in enkele gebieden doen ze het nog steeds tot openlijk t/m vandaag de dag (o.a. Toearegs uit Mali en 'zwarte' arabieren uit Darfur).

Ik heb echter nog wel een paar opmerkingen bij enkele punten uit de inleiding:

Anders dan slaven behoorden lijfeigenen tot de samenleving en konden ze met moeite, weliswaar helemaal onderaan de sociale ladder, een menswaardig bestaan behouden. Niemand mocht ze verkopen of deporteren.

Met dat 'niemand mocht ze verkopen of deporteren' zat hun enige onderscheid met gewone slaven. Lijfeigenen waren gebonden aan de grond. Als een grootgrondbezitter een stuk gron dverkocht/uitleende of meegaf als bruidschat betekende dit dat de lijfeigenen ook van eigenaar verwisselden.

Toen de Normandiërs in 1066 Engeland veroverden, onderdrukten ze daar rigoureus de restanten van de slavernij.

De Angelsaksische samenleving had inderdaad een klasse van slaven (zog. bondsmen 'gebonden' mensen of Theow). Maar in tegenstelling tot wat wordt gedacht hadden ze in ieder geval vanaf de tijd van Alfred de Grote wel rechten:

And the four Wednesdays in the four Ember weeks are to be given to all slaves, to sell to whomsoever they please anything of what anyone has given them in God's name, or of what they can earn in any of their spare time.

-- Alfred of Wessex --


Met te zeggen dat slaven het recht hadden om te (ver)kopen wat ze willen op die dagen van wat ze gespaart hebben, wordt automatisch geïmpliceerd dat slaven kunnen sparen (bezit hebben) en recht op wat ze (ver)kopen.

Verder had de eigenaar ook plichten jegens elke slaaf die hij bezat (om hem te voeden en te kleden) en was hij verantwoordelijk voor de daden van de slaaf. Dus als een slaaf een halsmisdaad pleegde moest niet de slaaf in het openbaar boete doen maar de eigenaar (boete doen: het wedergeld betalen).

Dit gold overigens niet alleen voor de Angelsaksiche maatschappij maar ook voor de Viking maatschappij op IJsland. Er is een verhaal over Ierse slaven die ontsnapten aan hun Scandinavische eigenaar en op hun vlucht verscheidene malen de wapens gebruikten tegen achtervolgers (De Ierse slaven kwamen uit eenzelfde soort ruwe samenleving als de Scandinaviërs en waren dus in principe ook geen mindere krijgers). De eigenaar van de ontsnapte slaven moest de families van de achtervolgers schadeloos stellen (het wedergeld), dit koste hem dermate dat hij uiteindelijk ook zichzelf als slaaf moest verkopen.

Ik denk dat bovenstaande daarom tot op zekere hoogte zal gelden voor alle van oorsprong Germaanse samenlevingen in noordelijk Europa. Ook Tacitus beschrijft al dergelijke taferelen aangaande het slaaf worden en 'vrijgelaten' worden in zijn Germania.

Toen de Normandiërs in 1066 Engeland veroverden op Harold, was een van de eerste dingen die ze deden het knechten van de Ceorls (kerels = vrije man) tot serf (Zij die dienen -> horige of lijfeigene).

Frankrijks koning Filips de Schone schonk in 1299 aan alle lijfeigenen op zijn kroongoederen de vrijheid, omdat ”ieder menselijk schepsel, dat naar het beeld van onze Heer is geschapen, volgens het natuurlijke recht vrij moet zijn”.

Behalve dat Filips zo'n lieve godsvrezende vent was (), de vraag is wat werd hij er op wereldse manier beter van om mensen van lijfeigene tot horige/vrije te maken? Ik wist het overigens niet dat hij in 1299 iedereen vrijmaakte?
Wat ik wel weet is dat Lodewijk X van Frankrijk alle horigen in 1315 op zijn domeinen vrijmaakte. In naam deed hij het uit naastenliefde, in werkelijkheid om oorlogsbelasting te heffen op een groter deel van zijn onderdanen.

[lisulisa]

het merkwaardige van het salon socialisme is de zieligheid;
wy witte mensen hebben de zwarte medemens onderdrukt, zielig he.

dat heden ten dage nog miljoenen kinderen in asia en islamlanden als slaven door eigen volk worden misbruikt mocht je lange tyd niet zeggen.

we herinneren ons nog de hysterie: Zuid afrika moet vry...tegen de apartheid...
ik herinner me een jongedame die met fonkelende ogen uitriep; als die blanke racisten weg zyn komt er welvaart voor iedereen......

wat dryft deze masochisten en hysterici????
welk voordeel hebben ze van het vernietigen van ons erfgoed.

De noordse mens die vanuit een tropisch klimaat in de ystyden belandde, maar door intelligentie en moed overleefd,
Deze mensen die moesten vluchtten voor het wassende water, deden vele uitvindingen
in de loop der eeuwen en brachten de mensheid vooruitgang.

of onze huidige schooljeugd respekt leert voor de miljoenen vooriuders die arm en vry werkten en zwoegde, zonder slaven, is de vraag

[The Lawspeaker]

Nederlandse slavenarchieven op Werelderfgoedlijst

Nederlandse stukken, waaronder het archief van de WIC, zijn op de Werelderfgoedlijst gezet. Die documenten behoren nu officieel tot het 'wereldwijde collectieve geheugen'.

Dat heeft UNESCO bekendgemaakt. Ook het archief van de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) is aan de lijst toegevoegd

Archief van WIC is aan het Werelderfgoed toegevoegd

Complete archieven

De twee Nederlandse compagnieën zaten allebei in de slavenhandel. Volgens UNESCO is het archief van de MCC het meest complete archief dat er van slavenhandel bestaat. Het geeft een ‘uniek’ inzicht in het dagelijks leven van slaven en handelaren.

Het archief van de WIC biedt niet alleen inzicht in de handel, maar ook een schat aan informatie over landen en gebieden waar weinig informatie over bestaat uit de zeventiende en achttiende eeuw.

Langste epos

Ook wordt het epos La Galigo, dat in de Universiteit van Leiden ligt, aan de lijst toegevoegd. La Galigo is met 6.000 pagina’s het langste heldendicht ter wereld. Het is geschreven tussen de dertiende en vijftiende eeuw in Indonesië.

Eerder werd al bekend dat de collectie van de vroegere Nederlandse filmhandel Desmet een plaatsje krijgt op de UNESCO-lijst. Het originele manuscript van Max Havelaar van Multatuli was ook genomineerd, maar is uiteindelijk niet opgenomen op de erfgoedlijst.

Het register bevat al enkele Nederlandse stukken, zoals het dagboek van Anne Frank en de archieven van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie.

Bron: Elsevier (26 mei 2011)