Αιγαίο: Θέλουμε μετατροπή του σε χώρο καταστροφής για τον αντίπαλο; Ιδού! Φθηνά, απλά και όμορφα



Με προηγούμενα σημειώματα μας επισημάναμε την ανάγκη το ελληνικό πολιτικο-στρατιωτικό οικοδόμημα να αναλάβει δράσεις για την ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και κατά συνέπεια της εθνικής αποτρεπτικής ικανότητας, στον συντομότερο δυνατό χρόνο και στο πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων της χώρας.

Τυπικό παράδειγμα μίας κατηγορίας οπλικών συστημάτων που είναι χαμηλού κόστους και η ένταξη τους σε υπηρεσία μπορεί να γίνει σχετικά σύντομα, ενώ ταυτόχρονα αναβαθμίζουν κατακόρυφα τις οικείες δυνατότητες σε ένα ειδικό (λόγω γεωγραφίας και απειλής) επιχειρησιακό περιβάλλον, όπως το Αιγαίο, αποτελούν τα περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions).

Για λόγους που θα αναλυθούν παρακάτω εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το αμερικανικής προέλευσης, κατασκευής της AeroVironment, Switchblade (αναδιπλούμενο μαχαίρι). Το εν λόγω σύστημα βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία με τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ οι οποίες το έχουν κατηγοριοποιήσει ως LMAMS (Lethal Miniature Aerial Missile System: φονικό μικροσκοπικού μεγέθους εναέριο πυραυλικό σύστημα).

Σύμφωνα με την κατασκευάστρια το Switchblade παρέχει σε συμβατικές και δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων ένα μεταφερόμενο σε σακίδιο πλάτης, ταχείας ανάπτυξης περιφερόμενο σύστημα κρούσης για υψηλής ακρίβειας προσβολή στόχων πέραν της οπτικής γραμμής του χρήστη (BLOS: Beyond Line Of Sight) είτε από κινούμενες πλατφόρμες ή από οχυρές ή μη θέσεις στο πεδίο της μάχης.

Η λειτουργία του συστήματος μπορεί να είναι χειροκίνητη ή αυτόματη. Το Switchblade παρέχει στον χρήστη βίντεο σε αληθή χρόνο (real-time) και με τον τοποθέτηση του κέρσορα επί του στόχου τις συντεταγμένες GPS του στόχου. Κατά συνέπεια επιτρέπει τον εντοπισμό, αναγνώριση ταυτοποίηση, γεωγραφικό εντοπισμό και προσβολή του στόχου.

Η εκτόξευση του Switchblade μπορεί να γίνει από ποικιλία χερσαίων, ναυτικών και εναέριων πλατφορμών, ενώ το μικρό μέγεθος του και ο χαμηλού ακουστικού ίχνους ηλεκτροκινητήρας του καθιστούν τον εντοπισμό, αναγνώριση και ιχνηλάτηση του δυσχερή ακόμη και σε αποστάσεις εγγύς του στόχου.



Το συνολικό βάρος του συστήματος ανέρχεται σε μόλις 2,5 κιλά και το σύνολο των υποσυστημάτων (πυρομαχικό, εκτοξευτής και θήκη μεταφοράς) μεταφέρεται σε σακίδιο πλάτης. Η εμβέλεια του εξοπλισμένου με πυροκεφαλή κατασκευής της Northrop Grumman πυρομαχικού ανέρχεται σε 10 χιλιόμετρα και η αυτονομία του σε 15 λεπτά.

Μετά την εκτόξευση του, το πυρομαχικό έχει ταχύτητα πτήσης 63 μίλια ανά ώρα (101 χλμ./ώρα) και η οποία αυξάνεται στα 100 μίλια ανά ώρα (161 χλμ./ώρα) κατά την τερματική φάση της προσβολής. Το πυρομαχικό έχει δυνατότητα να ίπταται σε ύψη μικρότερα των 500 ποδών (152,4 μέτρα) έως 15.000 πόδια (οροφή, 4.572 μέτρα) και έχει πολύ μικρό οπτικό, θερμικό και ακουστικό ίχνος, γεγονός που καθιστά δυσχερή τον εντοπισμό, ιχνηλάτηση και προσβολή του από τον στόχο.

Για τον εντοπισμό, αναγνώριση ταυτοποίηση και ιχνηλάτηση του στόχου το Switchblade διαθέτει διπλή, εμπρόσθιας και πλευρικής θέασης ηλεκτρο-οπτική κάμερα και εμπρόσθιας θέασης κάμερα υπέρυθρων (IR). Οι κάμερες διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα σταθεροποίησης και μεγέθυνσης.



Το Σύστημα Ελέγχου Πυρός είναι παρόμοιο και διαλειτουργικό με τον Κοινό Επίγειο Σταθμό Ελέγχου (Common Ground Control Station) των μη επανδρωμένων αεροχημάτων Puma AE, Raven και Wasp AE, που επίσης παράγει η AeroVironment. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι αυτό επιτρέπει τη συνδυαστική χρήση των μη επανδρωμένων με το Switchblade και την επίτευξη ιδιαιτέρως ενδιαφερόντων επιχειρησιακών συνεργειών.

Η εκτόξευση του Switchblade μπορεί να γίνει είτε από μεμονωμένο εκτοξευτή (μορφής σωλήνα όπως απεικονίζεται στις συνημμένες φωτογραφίες) είτε από τον πολλαπλό εκτοξευτή Multipack Launcher (MPL). Ο δεύτερος έχει διαστάσεις 0,71 μέτρα (πλάτος) x 0,86 μέτρα (βάθος) x 0,71 μέτρα (ύψος) και βάρος 59 κιλά (κενό) και 72,5 κιλά (πλήρες).

Ο MPL είναι αυτόνομος, παντός καιρού, τηλεχειριζόμενος εκτοξευτής που στις έξι θέσεις εκτόξευσης (βασική διαμόρφωση, διατίθεται εκδόσεις 2 έως 20 θέσεων εκτόξευσης) μπορεί να φέρει πυρομαχικά Switchblade και συστήματα συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR: Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) Blackwing.



O MPL μπορεί να εγκατασταθεί επί οχήματος ή πλοίου επιφανείας και τροφοδοτείται είτε με ηλιακή ενέργεια (αποθηκεύεται σε ενσωματωμένο συσσωρευτή) είτε μέσω σύνδεσης με τακτικό όχημα ή το πλοίο επιφανείας. Επίσης περιλαμβάνει καλώδιο τηλεχειρισμού μήκους 100 ποδών (30,48 μέτρα) ώστε η ενεργοποίηση του να μπορεί να γίνει από το εσωτερικό κτιρίου, τακτικού οχήματος, προστατευμένης θέσης ή του Κέντρου Πληροφοριών Μάχης πλοίου επιφανείας. Η επανατροφοδοσία του MPL απαιτεί λιγότερο από 30 δευτερόλεπτα ανά θέση εκτόξευσης.

Σημειώνεται ότι το Switchblade είναι αναλώσιμο (καταστρέφεται με την προσβολή του στόχου) αλλά λόγω της λειτουργικής αρχιτεκτονικής του που επιτρέπει την ανθρώπινη παρέμβαση ακόμη και μετά την εκτόξευση επιτρέπει την ακύρωση της επίθεσης στην περίπτωση που ο στόχος δεν είναι εχθρικός.

Το 2016 η κατασκευάστρια AeroVironment ανακοίνωσε την ολοκλήρωση της ανάπτυξης μίας βελτιωμένης έκδοσης που τυποποιήθηκε ως Block 10C. Κύριο χαρακτηριστικό της η ενσωμάτωση μίας ψηφιακής ζεύξης δεδομένων (DDL: Digital Data Link) που παρέχοντας σταθερή και κρυπτασφαλισμένη επικοινωνία επιτρέπει τη χρήση πολλαπλών συστημάτων Switchblade στην ίδια περιοχή χωρίς παρεμβολές και ταυτόχρονα την επιχειρησιακή τους σύζευξη με μη επανδρωμένο αερόχημα που επίσης διαθέτει ζεύξη DDL.



Επίσης ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είναι οι ακόλουθες εξελίξεις:

>η κατά το 2015 δοκιμαστική εκτόξευση ενός Switchblade από την οπίσθια ράμπα ενός αεροσκάφους κλινόντων στροφείων MV-22 Osprey. Το πυρομαχικό δεν έφερε πυροκεφαλή αλλά η εκτόξευση και κατεύθυνση προς τον στόχο ήταν απολύτως επιτυχής.

>H αμερικανική SRC ανέπτυξε λογισμικό που επιτρέπει την ολοκλήρωση του Switchblade με το αντιολμικό ραντάρ AN/TPQ-50 Lightweight Counter Mortar Radar (LCMR) και το ηλεκτρονικό σύστημα εξουδετέρωσης αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών (IED: Improvised Explosive Ordnance) στην αρχιτεκτονική αντιμετώπισης μη επανδρωμένων αεροχημάτων Silent Archer.

>Στις 9 Απριλίου 2018 η AeroVironment ανακοίνωσε την επιτυχή επίδειξη υλοποίησης αυτόματης αλυσίδας αισθητήρα σκοπευτή (S2S: Sensor-to-Shooter) από παράκτιο ποτάμιο περιπολικό (Coastal Riverine Craft), μη επανδρωμένο αερόχημα Puma Block 2 και το πυρομαχικό Switchblade (μέσω της χρήσης ζεύξης DDL, δες συνημμένη φωτογραφία).



Συγκεκριμένα στην αλυσίδα το αερόχημα Puma Block 2 λειτουργεί ως μεγάλης αυτονομίας αισθητήρας συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης που μόλις εντοπίσει και αναγνωρίσει τον στόχο μεταβιβάζει τις συντεταγμένες του στο Switchblade. Το Switchblade εκτοξεύεται και κινείται προς τον στόχο λαμβάνοντας συνεχώς επικαιροποιημένα δεδομένα από το Puma Block 2. Μόλις ο στόχος εισέλθει εντός της εμβελείας των αισθητήρων του Switchblade, ο χειριστής επιβεβαιώνει τον στόχο και προχωρεί στην προσβολή του.

Με βάση τα ανωτέρω γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ένα οπλικό σύστημα όπως το Switchblade προσφέρει στις οικείες δυνάμεις άμυνας βραχονησίδων, μικρονήσων και νήσων πρωτόγνωρες δυνατότητες προσβολής ακριβείας, ημέρα και νύκτα, και μάλιστα στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο αυτό του μαχητή.

Ειδικότερα σε ότι αφορά τις βραχονησίδες και τις μικρονήσους με τη διάθεση του Switchblade, οι μικρές αριθμητικά και γεωγραφικά απομονωμένες φρουρές αποκτούν ένα εύκολο στη χρήση και υψηλής αποτελεσματικότητας οπλικό σύστημα που επιτρέπει την ακριβή προσβολή στόχων σε αποστάσεις έως και 10 χιλιόμετρα.



Αν και πληροφορίες για την αποτελεσματικότητα της πυροκεφαλής του Switchblade δεν έχουν επίσημα ανακοινωθεί, ανοικτές πηγές αναφέρουν ότι είναι ανάλογη βομβίδας διαμετρήματος 40 χιλιοστών. Η μεγάλη όμως ακρίβεια προσβολής πολλαπλασιάζει τα αποτελέσματα της.

Δεν απαιτείται ιδιαίτερη φαντασία για να εκτιμηθεί το αποτέλεσμα προσβολής με πολλαπλά Switchblade μίας τουρκικής αποβατικής δύναμης με ελαστικές λέμβους σταθερής γάστρας (RHIBs) και αποβατικά προσωπικού (LCVP), γενικής χρήσης (LCU), αρμάτων (LCT) ή μηχανοκινήτων (LCM). Αρκεί να φέρουμε στην μνήμη μας τις φωτογραφίες από τις τουρκικές ασκήσεις αμφιβίων επιχειρήσεων τύπου EFES.

Ελαφρά οχήματα παντοδαπού εδάφους με εκτοξευτές MLP ή εκτοξευτές MLP αναπτυγμένοι σε επιλεγμένες θέσεις μπορούν με ομοβροντίες Switchblade να επιφέρουν σημαντικά πλήγματα στις αποβατικές δυνάμεις την πιο κρίσιμη φάση της επιχείρησης, κατά την τελική προσέγγιση στην ακτή απόβασης.

Ή της προσβολής ακόμη και μεσαίων και μειζόνων μονάδων επιφανείας που κινούνται διαμέσου ή περί συμπλεγμάτων βραχονησίδων, μικρονήσων και νήσων. Η καταστρεπτικότητα της πυροκεφαλής φυσικά δεν επαρκεί για την καταστροφή του στόχου αλλά η προσβολή των αισθητήρων και όπλων του ή κρίσιμων περιοχών (γέφυρα, υπόστεγο ελικοπτέρων, κ.λπ.) υποβιβάζει δραματικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες του.



Τέλος θα πρέπει να αναφερθούν οι λόγοι για τους οποίους επιλέχθηκε το Switchblade για παρουσίαση στο παρόν σημείωμα:

>Έχει χρησιμοποιηθεί σε επιχειρησιακές συνθήκες. Σύμφωνα με ανοικτές πηγές περισσότερα από 4.000 Switchblade έχουν διατεθεί στις αμερικανικές δυνάμεις που επιχειρούν στο Αφγανιστάν.

>Βρίσκεται σε παραγωγή για τις Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ. Ειδικότερα στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ για το οικονομικό έτος 2019 προβλεπόταν η προμήθεια συνολικά 1.618 συστημάτων Switchblade (εκ των οποίων 200 αδρανή για εκπαίδευση) τόσο για τον Στρατό των ΗΠΑ όσο και το Σώμα των Πεζοναυτών και του Ναυτικού των ΗΠΑ, με συνολικό κόστος 118,6 εκατ. δολάρια ΗΠΑ (106,25 εκατ. ευρώ). Κατά συνέπεια εξάγεται ενδεικτική τιμή μονάδας περί 65.000 ευρώ ανά σύστημα. Σημειώνεται ότι η ακριβής σύνθεση του συστήματος δεν είναι γνωστή αλλά η κοινή πρακτική στις προμήθειες των ΗΠΑ είναι ότι περιλαμβάνουν περισσότερα από ένα αεροχήματα (στη συγκεκριμένη περίπτωση πυρομαχικά).

>Αποδεδειγμένα έχει παραχωρηθεί σε μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων για τις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους (σχετικές φωτογραφίες έχουν αναρτηθεί στο Twitter, ενώ σύμφωνα με αμερικανικά μέσα το 2017 είχαν διατεθεί στη Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ [SOCOM] 350 πυρομαχικά Switchblade για επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους.