Ad Verbrugge in gesprek met emeritus hoogleraar immunologie Pierre Capel, hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys en economisch beleidsadviseur Robin Fransman. Hoe staan we ervoor in de coronacrisis, en hoe moeten we verder? Bij deze tafel spreken de gasten vanuit hun eigen achtergrond over de huidige coronacrisis. Volgens Fransman doet Nederland het in verhouding nog niet zo slecht. Vergeleken met andere landen, die vaak een strengere lockdown hebben gehad, krimpt de economie hier minder snel.

“We doen het relatief goed, maar de economische schade is natuurlijk zeer groot.” Denys is pessimistischer. “De effecten die we nu zien zullen nog wel wat langer blijven duren. Ik schrik daarvan, want ik denk: waar hebben we het überhaupt over? [..] De maatregelen die we hebben genomen zijn nog altijd niet in proportie met de dreiging van corona.” Capel is het daarmee eens.

Hij maakt een onderscheid tussen dat wat het virus is en doet, en hoe daar vervolgens op is gereageerd. Over dat eerste is hij vrij duidelijk: “Het coronavirus is niet zo heel gevaarlijk.” Dat tweede is volgens hem veel belangrijker. “Ik denk niet dat we een viruspandemie hebben, maar een angstpandemie.” Denys voegt daaraan toe dat veel van de maatregelen primair een rituele betekenis hebben. “Mensen willen iets doen om zo een stukje controle terug te krijgen.” Dat lijkt volgens Fransman wel te werken. “Je ziet dat de angst enorm afneemt.”

Capel en Denys zien juist dat het gevoel van dreiging blijft sluimeren. Zij vragen zich bovendien af in hoeverre het gevoel van angst ons gedrag niet al voor zeer lange tijd ingrijpend heeft veranderd. De heren gaan ook in gesprek over de rol van de wetenschap. Volgens Capel kan zij in de ‘angstpandemie’ geen uitkomst bieden. “De rol van de wetenschap is nul [..] De ratio heeft geen toegang tot de angst.” Volgens Fransman is het begrijpelijk dat weinig medici of andere wetenschappers hun kop boven het maaiveld hebben uitgestoken. “De besliskunde zegt: als je extreme staartrisico’s hebt dan moet je gewoon het voorzorgsprincipe toepassen.” Dat leidt tot gevaarlijk beleid, aldus Fransman. “Het probleem van de maatregelen is dat ze generiek zijn en voor iedereen gelden.” In deze wereldwijde crisis spelen gigantische belangen, onder meer bij de politiek, maar ook bijvoorbeeld bij de farmaceutische industrie en de grote techbedrijven. Daar moet volgens de heren een gesprek over worden gevoerd. Dat gebeurt in de ogen van Denys onvoldoende. “Ik denk dat de informatie niet in een integraal beeld wordt gebracht waardoor je een inzicht krijgt in wat de consequenties zijn van de verschillende maatregelen op de lange termijn en voor verschillende bevolkingsgroepen.”

Fransman betoogt dat het anders kan en moet: “Gedifferentieerd beleid naar leeftijd of kwetsbaarheid moet nu komen. Dat debat moeten we nu voeren.” Volgens Denys is er een breder verhaal nodig, waarin alle gevolgen, zowel op economisch, als op sociaal, psychologisch en medisch vlak worden meegewogen. Capel benadrukt tevens het belang van de eigen verantwoordelijkheid om risico’s te nemen. “Er zijn risico’s. We doen net alsof er geen risico’s meer in het leven zijn!” --

4:16 Als we nu de balans opmaken, wat wordt dan economisch gezien duidelijk?
9:15 Je (Damiaan Denys) hebt gezegd: we kunnen het virus ook omarmen. Hoe kijk jij terug naar het afgelopen halfjaar?
12:08 Weet je wat dit met de psychische gezondheid heeft gedaan?
16:06 Hoe kijk jij (Pierre Capel) terug op de afgelopen maanden sinds de lockdown?
24:27 Zijn bijvoorbeeld mondkampjes een manier om technologisch de angst te bestrijden?
28:55 Is de vraag van het offer van de bevolking en de zingeving die dat bracht zinsbegoocheling?
30:04 Wat is de rol van de wetenschap in het debat?
34:12 Maakt de gepolitiseerde en morele discussie een wetenschappelijk gesprek onmogelijk?
42:40 “Het probleem van de maatregelen is dat ze generiek zijn en voor iedereen gelden”
51:49 Wat zou vanaf nu een koers van het beleid kunnen zijn?