Proefschrift van C.J van Klaveren over de moderne ideologische geschiedenis van de Nederlandse zorg.



Het onafhankelijkheidssyndroom:
Een cultuurgeschiedenis van het naoorlogse Nederlandse zorgstelsel (pdf)
C.J van Klaveren, UvA, 2015.

De ideologische dimensie van de verzorgingsstaat wordt veelal afgedaan als irrelevant, of, erger nog, als bekend verondersteld. Door discussies in naoorlogse artsenbladen in kaart te brengen en die in een context te plaatsen van bredere politieke en maatschappelijke debatten, thematiseert dit onderzoek de ideologische dimensie van de verzorgingsstaat en ontmaskert het de mythe dat collectieve solidariteit zijn kernwaarde zou zijn. Dit proefschrift beschrijft hoe in naoorlogs Nederland een verzorgingsstaat ontstond vanuit het streven om iedere burger toegang te geven tot goede zorg. In Nederland ging de overtuiging dat mensen recht hebben op sociale zekerheid, altijd gepaard met het uitgangspunt dat alle burgers ook zelf verantwoordelijkheid moeten kunnen dragen voor de zorg voor hun eigen gezondheid en welzijn. Dat betekende dat rechten en verantwoordelijkheden tegen elkaar moesten worden afgewogen, met als consequentie een overheid die terughoudend was om de voor eigen verantwoordelijkheid noodzakelijke vrijheid van haar burgers te beperken. Onder deze tegenstelling ligt echter een diepere, gedeelde waarde: die van individuele onafhankelijkheid. Het bestrijden van afhankelijkheden was in veel gevallen de prikkel om het zorgstelsel te (willen) hervormen - al riep elke hervorming weer nieuwe vormen van afhankelijkheid op.